Goud: meer dan sterrenstof

Goud is wel degelijk een beetje sterrenstof. Het edelmetaal ontstaat namelijk door de kracht van samensmeltende of exploderende sterren. Dat zorgt dat het aantal protonen van ijzer toeneemt. Zo wordt ijzerstof omgevormd tot goudstof, en wordt het de ruimte ingespuwd. Daar dwarrelt het met andere elementen rond tot zwaartekracht het doet samenklitten en mee vorm geeft aan planeten met hun manen.

De materie die uiteindelijk de aarde vormde, bevatte dus een grote hoeveelheid goud, dat samen met andere zware metalen - voornamelijk ijzer - in de binnenkern van de aarde terechtkwam en vandaag onbereikbaar is. Het goud dat de laatste duizenden jaren werd gemijnd, en dat bijvoorbeeld in uw juwelen zit, kwam op de aarde terecht toen deze werd gebombardeerd door een meteorietenregen zo’n 4 miljard jaar geleden.

De totale hoeveelheid gemijnd goud wordt geschat op zo’n 200.000 ton. Opeengestapeld geeft dat een kubus met zijden van slechts zo’n 22 meter. Dat is het equivalent van zo’n 4 gevulde olympische zwembaden. Dat is helemaal niet zo veel.

De jaarlijkse mijnproductie is vrij stabiel en schommelt de laatste jaren rond de 3000 ton, dus een kleine 1,5% toename. Dit is minder dan de helft van de groei van de wereldeconomie, en ongeveer gelijk aan de inflatie wereldwijd.

Goud is duurzaam, het degradeert niet, waardoor goud dat vandaag gemijnd wordt, perfect uitwisselbaar is met goud dat duizenden jaren geleden werd gevonden. Het meeste goud dat ooit gedolven werd, is bewaard gebleven. Deze eigenschappen maken het uitermate geschikt als ‘opslag van waarde’. Het waren de Lydiërs, die aan de Aziatische zijde van Bosporus leefden, die in de 7^e eeuw VC als eersten gouden munten sloegen. Het tijdperk waarin goud in circulatiemunten werd gebruikt duurde voort tot 1971. Toen zegde President Nixon  de omzetbaarheid van de USD in goud op. Het was het einde van het Bretton Woods systeem en heeft ertoe geleid dat centrale banken met gemak de geldhoeveelheid kunnen verhogen, de kwantitatieve versoepeling waarvan vaak sprake.

Waarom we vandaag positief zijn over goud als belegging

Omdat het maar weinig industriële toepassingen kent, is goud niet echt verbonden met de economische cyclus die andere beleggingen wel sterk impacteert. In een gediversifieerde beleggingsportefeuille is het een buitenbeentje: niet verbonden aan centrale banken, de economische cyclus en boekhoudfraude of andere manipulatie.

Sinds het uiteenvallen van het Bretton Woods systeem zijn wisselkoersen en munten vooral gebaseerd op vertrouwen. Nu de centrale banken alle problemen trachten te blussen met steeds meer geldcreatie staat dit vertrouwen van beleggers in ‘papieren’ munten steeds meer onder druk. Goud wordt aanzien als een soort aparte munt, maar dan zonder centrale bank die naar eigen goeddunken, of onder druk van een regering, kan bijdrukken. Goud is met andere woorden een munt zonder tegenpartij. Daartegenover staat natuurlijk dat goud niet zoals andere munten een rente betaald. Maar met een rente die vandaag 0 of negatief is, is dit eerder een voordeel dan een nadeel.

Beleggers vragen zich af, hoe de oplopende overheidsschulden ooit kunnen worden opgelost, en dan is inflatie een van de mogelijkheden. Omdat dit gepaard kan gaan met lage rente zullen obligaties dan geen bescherming bieden. Doordat goud historisch vrij goed haar functie als ‘opslag van waarde’ heeft waargemaakt, biedt het bescherming tegen inflatie en kan het helpen om koopkracht te handhaven.

Daarnaast neemt de vraag naar goud ook structureel toe vanuit de groeilanden. Hun overheden nemen steeds meer goud op in hun muntreserves, en de stijgende middenklasse in o.a. China en India heeft een duidelijke voorliefde voor goud, dat bij allerlei feestelijkheden wordt gegeven. In die landen is er echter ook een gezond wantrouwen in de overheid en de banken, en daarom kopen ze ook goud als spaarreserve.

Als belegger kan je goud opnemen in een gediversifieerde beleggingeporteuille door goudmunten of goudbaren te kopen of via zogenaamde fysieke goudtrackers. Deze laatste zijn beleggingsinstrumenten die onderliggend in fysiek goud beleggen.

De aankoop van fysiek goud is vrijgesteld van BTW en er zijn geen beurstaksen, maar je moet er wel op letten dat je koopt bij een betrouwbare handelaar, en dat het verschil tussen de koop- en verkoopkoers laag is. Van eind maart tot begin april was de fysieke goudmarkt vrijwel volledig opgedroogd doordat de vraag zeer hoog was en het aanbod stilgevallen omdat de raffinaderijen stil lagen door Covid-19. Daarnaast waren er door de vele afgelaste vluchten weinig mogelijkheden om goud te transporteren, maar intussen is er weer een normale marktwerking.

Goud is als belegging volatiel en verloor in 2013 zelfs een derde van haar waarde. Anderzijds steeg het sinds september 2018 meer dan 50%. Je hebt als belegger dus een langetermijn horizon nodig, en kennis van geschiedenis. Bij Econopolis doen we steeds aan scenariodenken, en vandaag zijn er meerdere positieve scenario’s over goud.