Geert Noels is CEO en Hoofdeconoom van Econopolis, een onafhankelijke vermogensbeheerder en economisch adviesbureau. Hij is vooral bekend bij het grote publiek door zijn columns in verschillende kranten en zijn aanwezigheid in economische tv- en radioprogramma's. Zijn advies wordt regelmatig gevraagd door verschillende organisaties en autoriteiten, die zijn creatief denken en volledig onafhankelijke macro-economische visie waarderen. Hij is auteur van Econoshock (2008), dat handelt over de zes schokken die momenteel onze economie, maatschappij en dagelijks leven veranderen. Econoshock vormt ook de basis en de leidraad voor de strategieën van Econopolis. In 2019 kwam zijn tweede boek Gigantisme uit. Gigantisme is een stevig pleidooi tegen bedrijven en organisaties die steeds groter en machtiger worden. Het doodt gezonde concurrentie, leidt tot niet duurzame groei en brengt de mens in verdrukking. In Gigantisme stelt Geert tien oplossingen voor die de economische spelregels bijstellen, de giganten temmen en de mens en het milieu weer een plaats geven in de wereldeconomie. De toekomst zal kleiner, trager en menselijker zijn. In december 2022 verscheen het laatste boek van Geert Noels "De Klimaatschok - 20 oplossingen voor overheid, bedrijven en burgers in België", geschreven met collega's Kristof Eggermont en Yanaika Denoyelle. Het boek beschrijft hoe we deze urgente crisis kunnen aanpakken én aanwenden om België welvarender te maken en schetst een realistisch beeld van een mooie toekomst.
Vergeef ons dat we al meteen in de titel twee Engelse woorden gebruiken om de huidige situatie samen te vatten, maar de uitbraak van het coronavirus (covid-19) is wel degelijk een wake-upcall én een gamechanger. Deze woorden zijn moeilijk vertaalbaar, maar geven perfect weer wat het coronavirus op dit moment doet met de financiële markten en de wereldeconomie.
Het virus evolueert enorm snel, en het risico is dat de feiten achterhaald zijn wanneer u dit leest. Het loont wel de moeite om eens stil te staan bij enkele langetermijntrends die door het virus ontstaan of versneld worden. U mag er van op aan dat deze trends en paradigmaverschuivingen nog jaren zullen doorwerken.
Achtergrond
De uitbraak van het coronavirus komt er op een moment waarop de finan- ciële markten en de economie kampen met veel onzekerheid en instabiliteit. Het acroniem VUCA (Volatile, Uncertain, Complex en Ambiguous) vat dit goed samen. De financiële markten waren euforisch geworden door het extreem versoepelende monetaire beleid van de centrale banken. Op dit moment experimenteert men in Hongkong, Macau en Singapore zelfs met het uitdelen van helikoptergeld. Verwacht wordt dat men na het monetaire experiment nu ook zal beginnen met een fiscale versie. Tezelfdertijd zijn de geopolitieke spanningen nog nooit zo acuut geweest.
Wanneer er dan een zwarte zwaan zoals het coronavirus voorbijkomt, zorgt dit inderdaad voor een erg acute en snelle paradigmawijziging. Risicovolle activa, die veel beleggers in portefeuille hadden genomen zonder de risico/opbrengstkenmerken ervan volledig te begrijpen, werden genadeloos en zonder limiet gedumpt op de markt. Cash aanhouden was het enige reddingsmiddel.
In tegenstelling tot de Grote Financiële Crisis uit 2008 doet de coronacrisis het echte leven nu ook stilvallen. Op het moment van schrijven zit België in een soort lockdown. Het zal de wankele begroting geen deugd doen, zeker niet als de rentevoeten binnen een paar jaar zouden oplopen.
Winnaars en verliezers
Zoals steeds zijn er in een dergelijke paradigmaverschuiving winnaars en verliezers. Dat is eigen aan economie en financiën. Laten we beginnen met de verliezers.
De belangrijkste verliezers zullen ongetwijfeld de bedrijven zijn die sowieso niet levensvatbaar zijn. In mijn boek Gigantisme heb ik verschillende keren verwezen naar de zombiebedrijven, wiens aantal de afgelopen jaren sterk is toegenomen. Ter herinnering: dit zijn bedrijven die zonder de extreem lage rentevoeten allang dood waren geweest, en geen leefbare operationele activiteiten meer hebben. Ze kunnen met moeite hun rentelasten afdekken dankzij goedkope leningen. Laten we hopen dat deze zombies de komende tijd nu echt begraven worden, want ze parasiteren op gezonde bedrijven. En laten we ook hopen dat de overheden in hun drang om bedrijven overeind te houden en leningen toe te kennen deze zombies zullen overslaan.
Een tweede belangrijke groep verliezers zijn de landen die nu al zwaar in de schulden zitten en met een teruglopende economische groei kampen. Italië en Griekenland zitten zeker in de hoek waar de klappen vallen. Ten opzichte van de rest van het Europese peloton worden ze geconfronteerd met een zwakke reële bbp-groei en torenhoge schulden. Zeker Italië, dat enorm zwaar werd getroffen door het coronavirus, zal de gevolgen nog lang voelen. Een duurzaam herstel lijkt veraf. Ook de financiële markten beseffen dit: tijdens de crisis ging de rente op Italiaanse overheidsobligaties hoger, in tegenstelling tot in de veiligste ‘core’ landen zoals Duitsland, waar de zoektocht naar veilige havens de rentevoeten deed kelderen.
Gelukkig zijn er ook winnaars, en die zijn talrijker dan de verliezers. De eerste winnaar lijkt me overduidelijk technologie, een perfect voorbeeld van een gamechanger op lange termijn.
Covid-19 is viraal gegaan via sociale media. Voor real-time nieuws waren er weinig betere plekken dan de sociale media. Bovendien merken we dat technologie en digitale toepassingen in talrijke gevallen een antwoord bieden op de ‘containment’ maatregelen. Denk maar aan de medische DNA-sequentiemachines, maar ook aan meer triviale zaken zoals entertainmentalternatieven voor thuisblijvers, bij- voorbeeld gaming, videostreaming (Netflix), videoconferenties voor thuiswerkende kenniswerkers (Skype en Zoom), maar ook allerhande e-commerceplatformen die een antwoord bieden op de quarantainemaatregelen. Digitaal en contactloos geld haalt ook de bovenhand op ‘vuil’ papier- en muntgeld.
Ik ben er zeker van dat er ook ‘digitale neveneffecten’ zijn die we nu nog niet geïdentificeerd hebben. Zo kan ik me inbeelden dat de typische code-ontwikkelaars (code monkeys) volop van hun thuisquarantaine gebruik hebben gemaakt om dat ene idee dat al jaren in hun hoofd zit eindelijk uit te werken. Ook artificiële intelligentie en drones zullen steeds meer ingang vinden.
Ook zijn we er van overtuigd dat in turbulente tijden consumenten en bedrijven bereid zijn anders te denken en hun gedrag te veranderen. Aangezien beide op zoek zijn naar goedkopere, productievere of creatievere manieren om aan hun behoeften te voldoen, geloven we dat disruptieve innovatie een sterke opmars zal kennen en een aanzienlijk marktaandeel zal winnen. Dit ten koste van traditionelere sectoren die de exponentiële technologieën te traag hebben omarmd.
We denken ook dat het groeikarakter, de solide cashflowgeneratie en sterke balansen van technologiebedrijven nog meer zullen komen bovendrijven in een omgeving van ultralage rentevoeten en dito groei. Zoals u weet, is Econopolis hierin een sterke voortrekker én believer.
Een tweede belangrijke winnaar is het klimaat. Analyses tonen aan dat de CO2-uitstoot van China sinds de uitbraak van de crisis met maar liefst 25 procent is gedaald. De steenkoolconsumptie in de krachtcentrales is met 36 procent gedaald, en de olieraffinagecapaciteit met 34 procent. Ook de vermindering van het luchtverkeer zorgt voor een afname. China heeft de afgelopen weken meer dan 200 miljoen ton CO2 bespaard in vergelijking met ‘normale’ tijden. De luchtvervuiling, die er veel longziekten veroorzaakt, is er sterk teruggevallen. Indien deze trend aanhoudt, is het mogelijk dat we dit jaar de eerste terugval zien van de wereldwijde uitstoot sinds de financiële crisis in 2008.
Ook buiten China zorgen minder onnodige verplaatsingen voor minder auto- verkeer, minder files en meer thuiswerk. Met deze vertraging van de CO2-uitstoot kopen we als het ware tijd om de klimaatverandering aan te pakken en op lange termijn gedragswijzigingen te stimuleren. 2020 zou wel eens het kantelpunt kunnen worden op het vlak van CO2-uitstoot.
Een derde winnaar is het lokalisme. De globalisering was al een tijdje op haar retour, maar dit effect lijkt door de coronacrisis nog verder te versnellen. Corona toont de kwetsbaarheid en het economische besmettingsgevaar van de globalisering aan. Naast de handelsoorlog waarop Trump al lang aanstuurde en de brexit is ze dus al de derde factor die zal leiden tot meer lokalisme. De lokale productie zal opnieuw op de voorgrond treden, alsook de grotere voorraden.
Tot slot heb ik ook de indruk dat meer burgerzin, minder hebzucht en een focus op de essentie ook ‘zachte’ waarden zijn die profiteren van de coronacrisis. Daar kunnen we alleen maar blij mee zijn.
Geïnteresseerd hoe u uw beleggingsportefeuille Corona-proof maakt?
We geven graag toelichting tijdens een vrijblijvend gesprek
Geert Noels